Pan Jezus o Aniołach
Biblia Starego Testamentu ukazuje postacie Aniołów w ramach Bożego planu zbawienia człowieka. Nie precyzując ich natury , mówi o działalności aniołów tak dobrych jak i złych (szatanów).
Aniołowie - istoty rozumne , ponadludzkie w swej działalności zależą od Boga. Nie ma w tych opisach niczego co pozwalałoby utożsamiać aniołów z bóstwami politeistycznymi.[4] Biblijne teksty , mówiące o działalności aniołów , pokrewne są z wyobrażeniami aniołów w religiach wielkich kultur Asyrii i Babilonii np.: cheruby postawieni u bram raju (Rdz 3,24). Niekoniecznie musi to oznaczać bezpośrednie zapożyczenie czy przejęcie - jak twierdzą niektórzy uczeni. Mogła tu zaistnieć wspólna tradycja sięgająca do pierwotnego objawienia , a dająca swój wyraz w takich tekstach o przekonaniu , że istnieją duchy czyste - Aniołowie - jako pośrednicy między Bogiem a ludźmi.[5] Tę działalność aniołów ukazuje Stary Testament na przestrzeni wszystkich etapów historii Izraela. Od interwencji aniołów w życie Abrahama i patriarchów (np.: Rdz 16,9 ; 19,1-23 ; 21,19 ), poprzez czasy niewoli egipskiej i powrót do Ziemi Obiecanej , czyli cały okres dziejów Narodu Wybranego zapisany w Pięcioksięgu.
Także czasy Sędziów i okres monarchii naznaczone są działalnością Aniołów. Łatwo się o tym przekonać przeglądając hasło "anioł" w konkordancji do Biblii Tysiąclecia , opracowanej przez J. Flisa.[6] Stary Testament przedstawia również postacie aniołów złych , zwłaszcza w księgach Hioba (2,1) i Zachariasza (3,1-2). Podsumowując niejako całość problematyki zła tekstami jednej z ostatnich ksiąg Starego Testamentu - Księgi Mądrości. Według której wszelkie zło , cierpienie i śmierć są skutkiem "zawiści diabła"(Mdr 2,23-24)[7]
Właściwy rozwój nauki Starego Testamentu o aniołach przypada na czasy judaizmu - po niewoli babilońskiej. W tym czasie księgi Ezechiela, Daniela , Zachariasza , Hioba i Tobiasza podejmują próbę określenia istoty Aniołów i ich roli. Księga psalmów włącza się w ten nurt zobrazowania angelologii.[8] Uświadamianie sobie , w tym okresie , coraz dokładnej transcendencji Boga , wysuwa na pierwszy plan Aniołów jako posłańców od Boga Jahwe do Narodu Wybranego. Poprzez Aniołów człowiek może niejako dosięgnąć Boga. A przez ich pośrednictwo objawia się chwała , obecność i transcendencja Boga.[9]
Literatura międzytestamentalna posługując się językiem i pojęciami Biblii stanowi pomost między Starym a Nowym Testamentem. Problem aniołów poruszany w wyżej wymienionych księgach osiąga swój szczytowy punkt w tej literaturze międzytestamentalnej.
Angelologia i demonologia Nowego Testamentu znajduje swoje wytłumaczenie w księgach z tego okresu , które Kościół Katolicki określa jako apokryfy , a Kościół Protestancki jako pseudoepigrafy.
Szczególnie dużo na ten temat mówi Księga Henocha , której przechowały się trzy wersje : etiopska , hebrajska i słowiańska.[10] Wersja etiopska , to dzieło złożone , a poszczególne części , przypisywane są różnym autorom. Ich czas powstania określa się pomiędzy II wiekiem przed Chrystusem , a I wiekiem po Chrystusie. Bardzo szerokie omówienie problematyki aniołów dobrych i złych znajduje się w tej wersji etiopskiej , w części zatytułowanej "Księga czuwających". Opisując bunt grupy aniołów , rozwija historię zawartą w Rdz 6, 1-4 - o połączeniu synów bożych z córkami ludzkimi.
Do tego obrazu nawiązuje również apokryficzna Księga Jubileuszów , dzieło powstałe w Palestynie w latach 167 - 140 przed Chrystusem. Hebrajska zaś wersja Księgi Henocha przedstawia aniołów jako członków dworu niebieskiego Pana Boga. Podobnie jak w tekstach psalmów (np.: ps. 18,11 ; 99,1 ; 148,2). Mówi też o chórach anielskich podzielonych według stopni hierarchii z wyznaczonymi funkcjami w ramach liturgii niebiańskiej. Tu mają swój rodowód podziały aniołów na hierarchię , którą opisują Ojcowie Kościoła z IV wieku Św.Cyryl Jerozolimski , Św. Jan Chryzostom i Św. Augustyn. [11]
Interesującym jest fakt , że odkryte po II wojnie światowej księgi Zrzeszenia w Qumran , poświadczają liczne związki tej wspólnoty ze światem Aniołów. Na podstawie odczytanych tekstów Reguły Zrzeszenia (1QS) , Reguły Całego Zgromadzenia (1QSa) , oraz Reguły wojny (1QM) wykazano paralelizm między liturgią zgromadzenia qumrańskiego , a liturgią sprawowaną przez aniołów w niebie. [12]
II. - Pan Jezus o Aniołach.
Żarliwy chrześcijanin , poeta i dyplomata - Paul Claudel , napisał kiedyś tak: "Począwszy od Anioła z raju aż do Anioła z Apokalipsy , który zaręcza , że nie będzie czasu ; począwszy od anioła , który pojawił się Mamre , aż do anioła który ukazał się Zachariaszowi , począwszy od tych , którzy wychłostali Heliodora , aż do tego , który towarzyszył młodemu Tobiaszowi , począwszy od tego , który pocieszał Hagar , aż do tego , który uwolnił z kajdan św. Piotra , przez całą historię świętą , przebiegają ci bracia groźni , pouczający i współczujący ".[13]
I to prawda. Zarówno w Starym Testamencie jak i w Nowym obecność Aniołów jest rzeczywistością , która ma swój wpływ na realizację Bożego planu zbawienia ludzkości.
W Nowym Testamencie teksty o Aniołach można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to fragmenty mówiące o działalności i ich roli w konkretnych wydarzeniach.
Któż nie pamięta Anioła Gabriela , który przynosi radosną wieść Zachariaszowi (Łk 1,13.19) , a Maryi zwiastuje poczęcie Syna Bożego (Łk 1, 26-37) ; czy anioła Pańskiego , który przychodzi do Józefa trzykrotnie. Po raz pierwszy , aby przyjął Maryję z Dzieciątkiem (Mt 1,20) , następnie ratował św. Rodzinę uciekając do Egiptu (Mt 2.13) oraz , aby powrócił do "ziemi Izraela , bo już pomarli ci , którzy czyhali na życie Dzieciątka" (Mt 2.20).
Druga grupa tekstów , to wypowiedzi Pana Jezusa o aniołach.
W ewangeliach synoptycznych ten sam fragment występuje nieraz u wszystkich trzech , albo dwóch ewangelistów. Dlatego teksty paralelne będą tylko zasygnalizowane , jako , że nic nie wnoszą do omawianej problematyki.
Wypowiedzi Pana Jezusa zostały ułożone według pewnego schematu , ułatwiającego przedstawienie treści danych tekstów.
- natura Aniołów - duch czyste , zdolne do radości , ale ograniczone w swych możliwościach i zależne od Boga.
"Przy zmartwychwstaniu bowiem nie będę się ani żenić , ani za mąż wychodzić , lecz będą jak aniołowie Boży w niebie." (Mt 22,30 por Łk 20,36)
"Tak samo , powiadam wam , radość powstaje u aniołów Bożych z jednego grzesznika , który się nawraca." (Łk 15,10) - z przypowieści o drachmie.
" Lecz o dniu owym i godzinie nikt nie wie , nawet aniołowie niebiescy , tylko sam Ojciec." (Mt 24,36 por. Mk 13,32). - miejsce przebywania - niebo "Strzeżcie się , żebyście nie gardzili żadnym z tych małych ; albowiem powiadam wam : Aniołowie ich w niebie wpatrują się zawsze w oblicze Ojca mojego , który jest w niebie." (Mt 18,10).
- liczba aniołów - trudna do przeliczenia
"Czy myślicie , że nie mógłbym poprosić Ojca mojego , a zaraz wystawiłby Mi więcej niż dwanaście zastępów aniołów." (Mt 26,53) - stosunek do Jezusa Chrystusa - zależność w działaniu
"Zaprawdę , zaprawdę , powiadam wam : Ujrzycie niebiosa otwarte i aniołów wstępujących i zstępujących na Syna Człowieczego." (J 1,51 )
"Albowiem Syn Człowieczy przyjdzie w chwale Ojca swego razem z aniołami swoimi i wtedy odda każdemu według jego postępowania."(Mt 16,27 ; por. Łk 9,26 - Łk 12,8)
"Gdy Syn Człowieczy przyjdzie w swej chwale i wszyscy aniołowie z Nim , wtedy zasiądzie na swoim tronie pełnym chwały."(Mt 25,31 ; por. Mk 8,38) - zadania aniołów
"... tak będzie przy końcu świata. Syn Człowieczy pośle aniołów swoich : ci zbiorą z Jego królestwa wszystkie zgorszenia i tych , którzy dopuszczają się nieprawości i wrzucą ich w piec rozpalony ; tam będzie płacz i zgrzytanie zębów ."(Mt 13,40b-42) - z przypowieści o chwaście.
"Tak będzie przy końcu świata : wyjdą aniołowie , wyłączą złych spośród sprawiedliwych." (Mt 13,49) - z przypowieści o sieci.
"Pośle On (Syn Człowieczy) swoich aniołów z trąbą o głosie potężnym i zgromadzą Jego wybranych z czterech stron świata ." (Mt 24,31 ; por. Mk 13,27).
"Umarł żebrak i aniołowie zanieśli go na łono Abrahama" (Łk 16,22) - z przypowieści o bogaczu i Łazarzu. - aniołowie źli - szatan
"Nieprzyjacielem , który posiał chwast , jest diabeł ; żniwem jest koniec świata a żniwiarzami są aniołowie." (Mt 13,39) - z przypowieści o chwaście
"Wtedy odezwie się i do tych po lewej stronie: "Idźcie precz ode mnie , przeklęci , w ogień wieczny , przygotowany diabłu i jego aniołom." (Mt 25,41)
III. - Treść teologiczna wypowiedzi Pana Jezusa o aniołach
Przytoczone teksty świadczą , że mowa o aniołach jest częścią składową nauczania Jezusa. Sposób wyrażania się o nich świadczy , że Jezus Chrystus przedstawia aniołów jako istoty rzeczywiste i działające.
Nie można się zgodzić ze zdaniem anglikańskiego biskupa i profesora w Cambridge, które głosi w swej książce pt.: W co nie wierzyć." , opublikowanej w latach siedemdziesiątych tego stulecia. Brzmi ono :
" ... w oczach wielu ludzi aniołowie tylko obciążają szalę imaginacji i nieprawdopodobieństw , jaka przygniata Ewangelię. Zamiast przedstawić wiarę jako bardziej realną , udaje im się znakomicie pozbawić ją wszelkiego realizmu , i tak jeszcze bardziej cofnąć ją w mglistą dal. Temu nie da się zaprzeczyć."[14]
Otóż da się zaprzeczyć i trzeba to uczynić.
Współcześnie tak krańcowych opinii już się nie spotyka. Słownik wiedzy biblijnej opracowany pod patronatem uniwersytetu w Oxfordzie , omawia aniołów , jako istoty realne i mające swoje zadanie w pośrednictwie między Bogiem , a ludźmi.[15] Przyjmując naukę Jezusa , zapisaną w Ewangeliach , nie można czynić tego wybiórczo i dowolnie. Takie podejście przeczy bowiem prawdzie logicznej i historycznej Dobrej Nowiny. A której coraz pełniejszy obraz zawdzięczamy badaniom nad tekstami ewangelii , przeprowadzanymi zarówno metodą Formgeschichte jak i Redaktionsgeschichte. [16]
Treść teologiczna wypowiedzi Pana Jezusa o aniołach wyraźnie ukazuje ich przyporządkowanie Jezusowi Chrystusowi.
Nadprzyrodzone życie aniołowie zawdzięczają łasce Chrystusa , który jest źródłem wszelkiej świętości istot rozumnych. Działalność zaś aniołów w świecie rzeczywistości ziemskich jest nierozerwalnie związana z historią zbawienia człowieka.
W Nowym Testamencie uwidacznia się ta funkcja aniołów od momentu zwiastowania i wcielenia aż po zmartwychwstanie i wniebowstąpienie. Wtedy to anioł obwieszcza koniec teofanii Chrystusa na ziemi , oraz zapowiada paruzję Chrystusa. (Dz 1,10-11)
W tym kontekście staje się bardziej zrozumiała wypowiedź Jezusa o aniołach wstępujących i zstępujących." z ewangelii św. Jana (J 1,51). Św. Augustyn wyjaśnia ten logion pisząc , że ten sam Jezus jest równocześnie u góry i na dole. "Jest on w niebie , górze , aby oświecać ludzi i wzywać ku sobie. I jest równocześnie na dole , na ziemi , aby w swoim Kościele , który jest Jego Ciałem , cierpieć prześladowanie (Ef 1,23). Pomiędzy tą górną i dolną sferą unoszą się aniołowie , aby wchodzić i schodzić aż do czasu paruzji." [17]
Przebywając zasadniczo w niebie aniołowie oglądają Oblicze Boga Ojca (Mt 18,10) sprawując straż nad losem ludzi. Zależni od Jezusa Chrystusa (Mt 16,27) spełniają Jego polecenia. Towarzysząc Synowi Człowieczemu zgromadzą wybranych (Mt 24,31) , a z Bożego królestwa usuną potępionych (Mt 13,41). Mimo , że nie znają daty sądu ostatecznego , ograniczeni w swej wiedzy (Mt 24,36) , będą jego wykonawcami (Mt 13,39.49 ; 24,31).
Cała nauka objawiona o Aniołach , jak wynika z przytoczonych wcześniej tekstów , koncentruje się w Nowym Testamencie wokół osoby i dzieła Jezusa Chrystusa - Boga Człowieka. Nie można więc aniołów stawiać na równi z Chrystusem , ani otaczać kultem boskim (Kol 2,18 ; Ap 19,10 ;22,8-9). Ani tym bardziej zaprzeczać ich istnieniu i działaniu.
W podsumowaniu , należy stwierdzić jeszcze raz , że teksty Biblii , a zwłaszcza wypowiedzi samego Jezusa o aniołach , mówią nie tylko o ich realności , ale i o roli w życiu ludzi. Życie człowieka od dzieciństwa (Mt 18,10) aż do zgonu (Łk 16,22) jest otoczone opieką (Ps 34,8 ; 91,10-13) i wstawiennictwem (Hi 33, 23-24 ; Za 1,12 ; Tb 12,12) aniołów.
W czwartym wieku chrześcijaństwa Św. Bazyli Wielki uczył , że " każdy wierny ma u swego boku anioła jako opiekuna i stróża , by prowadził go do życia."[18]
Wszyscy przeto , którzy prowadzą autentyczne życie chrześcijańskie , już tu na ziemi uczestniczą "przez wiarę w błogosławionej wspólnocie aniołów i ludzi, zjednoczonych w Bogu." [19]
ks. dr Jan Jachym
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz